• การใช้เวกเตอร์ในการหาปริมาตรของทรงสี่เหลี่ยมด้านขนาน

    หัวข้อนี้เป็นการประยุกต์เวกเตอร์เพื่อหาปริมาตรของทรงสี่เหลี่ยมด้านขนาน ซึ่งโดยทั่วไปในการหาปริมาตรของทรงแบบนี้ดูรูปประกอบนะครับจะใช้สูตร \( กว้าง \times ยาว \times สูง\)  หรือก็คือ \(พื้นที่ฐาน \times สูง\) นั่นเองครับ แต่บังเอิญว่าเรื่องนี้เป็นเรื่องเวกเตอร์เราก็เลยมองพวกกว้าง ยาว ในรูปของเวกเตอร์ครับ  

    ดูรูปประกอบคำอธิบายจากรูปด้านล่างครับ

     

    กำหนดทรงสี่เหลี่ยมด้านขนาน  \(ABCDEFGH\)  มี \(\vec{AB}=\vec{u},\quad \vec{AD}=\vec{v}\)  และ \(\vec{AF}=\vec{f}\) ดูรูปข้างบนนะครับ

    ถ้า \(h\) เป็นความยาวของเส้นตั้งฉากที่ลากจากจุดสิ้นสุดของ \(\vec{u}\) มายังระนาบที่กำหนดด้วย \(\vec{v}\) และ \(\vec{r}\) เมื่อ \(\theta\) เป็นมุมระหว่าง \(\vec{u}\) และ \(\vec{v}\times \vec{r}\) จะได้ว่า \(h=\vec{|u|}cos\theta\)  โดยที่ \(|\vec{v}\times \vec{r}|\) คือพื้นที่ของรูปสี่เหลี่ยมด้านขนานที่มีด้านประกอบมุมเป็น \(\vec{v}\) และ \(\vec{r}\) ดังนั้น ดูรูปด้านบนประกอบนะครับ จะได้ว่า ปริมาตรของทรงสี่เหลี่ยมด้านขนาน (parallelepiped) เท่ากับ

    \begin{array}{lcl}\vec{|u|}cos\theta |\vec{v}\times \vec{r}|&=&\vec{|u|}|\vec{v}\times\vec{r}|cos\theta\\&=&|\vec{u}\cdot(\vec{v}\times \vec{r})|\end{array}

    จากรูปข้างบนอาจจะดูยากซับซ้อนเกินไปสำหรับคนที่ไม่มีพื้นฐาน มาดูรูปด้านล่างนะคับ

    เราสามารถหาปริมาตรของทรงสี่เหลี่ยมด้านขนานได้จาก \(|\vec{u}\cdot (\vec{v}\times\vec{w})|\)

    มาดูตัวอย่างกันเล็กน้อยนะคับ 

    Ex.1 จงหาปริมาตรของทรงสี่เหลี่ยมด้านขนานที่เกิดจากเวกเตอร์ต่อไปนี้

    1) 

    \(\begin{bmatrix}0\\1\\-2\end{bmatrix}\quad ,\begin{bmatrix}1\\-1\\1\end{bmatrix}\quad ,\begin{bmatrix}2\\0\\-1\end{bmatrix}\)

    วิธีทำ  กำหนดให้

    \(\vec{u}=\begin{bmatrix}0\\1\\-2\end{bmatrix}\quad ,\vec{v}=\begin{bmatrix}1\\-1\\1\end{bmatrix}\quad ,\vec{w}=\begin{bmatrix}2\\0\\-1\end{bmatrix}\)

    จะได้

    ข้อนี้ปริมาตรคือ 1 ลูกบาศก์หน่วยนะคับ จะเห็นว่าข้อนี้ต้องหาผลคูณเชิงเวกเตอร์ด้วย ซึ่งสามารถหาได้โดยการใช้ความรู้การหา ดีเทอร์มิแนนท์ของเมทริกซ์ 3 มิติ ไปอ่านดีๆนะคับ


    Ex.2 ถ้ารูปทรงสี่เหลี่ยมหน้าขนานที่เกิดจาก \(\begin{bmatrix}1\\-1\\2\end{bmatrix}\quad ,\begin{bmatrix}2\\x\\-1\end{bmatrix}\) และ \(\begin{bmatrix}3\\2\\-1\end{bmatrix}\) มีปริมาตรเท่ากับ 3 แล้วจงหาค่าของ \(x\) 

    วิธีทำ ข้อนี้ก็ไม่มีอะไร แก้สมการธรรมดาคล้ายกับข้อข้างบน ค่อยๆอ่าน จะเข้าใจเอง แต่ในตอนท้ายจะมีการแก้สมการที่ติดค่าสัมบูรณ์ด้วย ก็ไม่ยาก หาทบทวนเองได้คับในเว็บก็มี